بررسی تأثیر سطوح مختلف ویتامین d۳، عصاره روغنی زیره سبز و زمان تخمیر با استفاده از روش سطح پاسخ بر بهینه سازی تولید ماست پروبیوتیک برای بیماران دیابتی

مقدمه: در سال های اخیر، فواید دریافت پروبیوتیک ها، ویتامین d 3 و اسانس روغنی زیره سبز، هر کدام به تنهایی در مدیریت بیماری دیابت مورد توجه قرار گرفته است. در مطالعه حاضر، تولید ماست حاوی غلظت های مختلفی از ویتامین d 3 و اسانس روغنی زیره سبز با به کار بردن زمان های مختلف تخمیر برای دستیابی به محصول پروبیوتیک با بالاترین شمارش سلولی باکتری پروبیوتیک که به شکل کشت الحاقی به آن افزوده شده بود، مورد بررسی قرار گرفت و تولید فراورده پروبیوتیک با ارزش سلامتی افزوده برای کمک به افراد دیابتی هدف نهایی مطالعه تعیین شد. روش ها: روش سطح پاسخ با مدل مرکب مرکزی برای بررسی تأثیر سه فاکتور متفاوت شامل اسانس روغنی زیره، ویتامین d 3 و زمان تخمیر بر جمعیت سویه پروبیوتیک باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم a 7 مورد استفاده قرار گرفت. غلظت اسانس زیره در چهار سطح 01/0، 02/0، 03/0 و 05/0 درصد و غلظت ویتامین d در پنج سطح 20، 40، 400، 1000 و 2000 iu و طول زمان تخمیر در پنج سطح 3، 6، 9، 12 و 24 ساعت متغیرهای آزمایش تعریف شد. بر اساس مدل مورد استفاده، 15 طرح آزمایشی در 20 تکرار تعیین شد و نتایج در نرم افزار sas (statistical analysis system) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تأثیر هر یک از متغیرهای مورد بررسی بر نتیجه نهایی در سطح 5 درصد احتمال معنی دار در نظر گرفته شد (05/0 > p). یافته ها: اثر توأم غلظت اسانس زیره و زمان بر نرخ رشد باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم a 7 بیشترین اثر را داشت و به ترتیب بعد از آن اثر توأم زیره و ویتامین d 3 ، ویتامین d 3 با توان دو و ویتامین d 3 با توان یک بر نرخ رشد بیشینه سویه باکتری واقع شد. بعد از آن، اسانس زیره با توان یک و زمان با توان یک اثر کمی بر نرخ رشد این باکتری نشان داد که شرایط بهینه برای فرمولاسیون حد میانی هر یک از متغیرها تعیین گردید. نتیجه گیری: ماست پروبیوتیک غنی شده با ویتامین d 3 و اسانس زیره می تواند حاوی جمعیت بالایی از باکتری زنده (10 7 cfu/ml) از سویه پروبیوتیک الحاقی باشد. این محصول می تواند به عنوان محصول فراسودمند برای افرادی که از بیماری دیابت رنج می برند، مورد استفاده قرار گیرد.